استاد اخلاق یا مدعی اخلاق | جایگاه "عقل بدیهی" در اخلاق آموزی
حجت الاسلام رضا حاج‌آقایی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با بیان این‌که دروس اخلاقی به نوعی مباحث پزشکی در حوزه روان انسان محسوب می‌شود، اظهار داشت: همان‌طور که مردم برای درمان جسم و بدن خود بایستی به پزشک راستین و متخصص مراجعه کنند، برای درمان روح و روان خود نیز باید اساتید راستین اخلاقی را جستجو و پیدا کنند، چراکه استاد اخلاق طبیب روح است.
استاد اخلاق حقیقی، آیینه تمامی نمای اهل‌بیت(ع)
مدیر مدرسه علمیه امام صادق(ع) در دماوند با اشاره به حساسیت انتخاب استاد اخلاق بیان کرد: مردم باید به طبیبانی مراجعه کنند که نسبت به احساسات و روحیات مادی و معنوی انسان شناخت کامل و صحیحی داشته و خود این مسیر را پیموده و در واقع آیینه تمام نمای اهل‌بیت(ع) باشند تا بتوانند بدون هیچ خطا و اشتباهی از جامعه دستگیری کرده و آنها را در مسیر ترقی معنوی قرار دهند.
استاد درس اخلاق حوزه علمیه ادامه داد: این حساسیت باید وجود داشته باشد، اما متأسفانه آن طور که باید به این امر توجه نمی‌شود، ریشه این بی‌توجهی به مردم، بزرگان دینی یا حوزه‌های علمیه بر‌می‌گردد، به هرحال این نقیصه وجود دارد که مردم یا دنبال اساتید اخلاق نمی‌روند، یا این‌که کسانی را در این زمینه انتخاب می‌کنند که صرفا ادعایی در زمینه سیر وسلوک معنوی دارند.
حجت الاسلام حاج‌آقایی تأکید کرد: مردم باید کسی را برای طبابت اخلاقی انتخاب کنند که رهیافته باشد، به این معنی که خود راه و مسیر انسانیت را پیموده باشد و تحت نظر استادی کامل مسیرها را فراگرفته باشد تا مانع گمراهی جامعه شود، زیرا همان‌طور که حضرت حافظ تعبیر کرده‌اند؛ «طی این مرحله بی همرهی خضر مکن، ظلمات است بترس از خطر گمراهی».
وی مطرح کرد: در صورتی که نتوان فهم درستی داشته و تشخیص داد که شخص مدعی استادی، راه خود را به درستی پیموده است یا خیر، بایستی براساس شاخصه‌ها، معیار و ملاک‌های موجود در این زمینه عمل کرد.
تفاوت‌های استاد اخلاق و مدعی اخلاق
استاد حوزه علمیه در دماوند با اشاره به روایتی بیان کرد: کسی که بخواهد به تعلم اخلاقی بپردازد، نخست باید در محضر کسی قرار گیرد که دعوت به خود نکند، زیرا کسانی که دعوت به خود می‌کنند، در حقیقت به دنبال مرید بازی و مطرح کردن خود بوده و دغدغه شاگردپروری را ندارند.
وی اضافه کرد: مطالبی که در جلسات اخلاقی گفته می‌شود، باید از مشروعیت برخوردار بوده و با شرع و فقه اسلامی تنافی نداشته باشد.
حجت الاسلام حاج‌آقایی مطرح کرد: برخی از کسانی که ادعای استاد اخلاقی دارند، دعوت به کارهایی می‌کنند که مخالف فقه، شریعت و دین اسلام است و این خود بیان گر است که درس وی مریدبازی بوده و مطابق فقه و شرع نیست.
وی با اشاره به دیگر شاخصه‌های استاد اخلاق تراز اسلامی بیان کرد: کلام استاد اخلاق باید معقول و مطابق با عقلانیت اسلامی بوده و با عقل بدیهی و صریح منافات نداشته باشد.
این کارشناس اخلاقی حوزه علمیه ادامه داد: مردم و طلبه‌ها برای تشخیص درست سخنان و کلمات استاد اخلاق باید به علما و مراجع عظام مراجعه کند، به این معنی که مباحث اخلاقی مطرح شده در دروس اخلاقی در صورت اجماعی بودن مورد قبول واقع شود، چراکه تشخیص افراد گاهی ضعیف بوده و تشخیص سخن درست از غیر آن سخت می‌شود.
وی در پایان افزود: اگر این ملاک و معیارها مورد توجه قرار گیرد، می‌توان استاد اخلاق حقیقی را انتخاب کرده و از گمراهی خود و افتادن در دام مریدبازی جلوگیری کنیم./876/ت۳۰۲/س